Fusies en overnames - deel 4: Strategische aspecten van de overname
Krijg je als OR te maken met een overname of fusie dan zijn er veel aandachtspunten. Dit artikel gaat met name over de strategische aspecten die er zijn bij fusies en overnames.
De aspecten van het adviesproces rondom overnames:
- Eerste indicatoren
- Afspraken en het artikel 24 overleg
- Fasen in het besluitvormingsproces
- Juridische aandachtspunten
- Strategische aspecten van de overname
- Interne organisatie en integratie
- Financiële zaken
- Sociaal beleid
- Werkgelegenheid
- Arbeidsvoorwaarden
- Medezeggenschap
Wat zijn de beweegredenen voor een fusie of overname?
In de adviesaanvraag over een voorgenomen fusie/overname staan de beweegredenen voor het voorgenomen besluit, de gevolgen die het kan hebben voor medewerkers en de maatregelen om die gevolgen op te vangen (artikel 25-3 Wet op de ondernemingsraden).
Over de beweegredenen gaat dit artikel. Welke motieven heeft de ondernemer om te willen fuseren of overnemen of om overgenomen te worden? Waarom is juiste deze onderneming uitgekozen voor die fusie/overname en niet een andere? Kortom: welke strategische overwegingen zijn er?
Welke strategiën zijn er?
Bedrijfskundig gezien zijn er verschillende strategieën die je kunt volgen om een product of dienst in de markt te zetten. Je kunt zo veel mogelijk grote hoeveelheden maken en tegen een lage prijs verkopen, of juist voor een uniek product kiezen met meer toegevoegde waarde, dat duurder is. Je kunt een aantal verschillende producten te maken, die goed bij elkaar passen, bijvoorbeeld omdat ze goed tegelijk te produceren zijn of elkaar aanvullen in het winkelschap. Je kiest een segment in de markt waar je vervolgens je product of producten wil afzetten.
Bij overnames hebben veel overwegingen met bovenstaande te maken. Een goede combinatie van producten kan een boost geven aan je eigen product, bijvoorbeeld omdat je via dezelfde verkoopkanalen meer producten kunt aanbieden aan geïnteresseerde klanten. Kan dat dankzij een overname ook nog op grotere schaal kan, levert dat nog meer voordeel op. Maar het kan ook zijn dat door een overname er juist concurrentie wordt weggekocht, of dat een overname alleen gebeurt om te voorkomen dat een concurrent hetzelfde doet, maar dan eerder.
Welke redenen zijn er om te fuseren?
De redenen om te willen fuseren of over te (laten) nemen zijn heel belangrijk voor de toekomst van de onderneming. Een ondernemingsraad moet goed in beeld hebben hoe de eigen onderneming in de markt staat, en wat de eigen sterke en zwakke punten zijn. Met die kennis kan de OR beoordelen of een ander bedrijf goed past.
Wat is de motivatie?
Vervolgens is het van belang om de motivatie voor de overname goed te bespreken. Als het bedrijf naar een over te nemen partij zoekt: Is er de intentie uit te breiden via vergelijkbare producten? Heeft een ander interessante klanten? Is er geld te veel? Het is van belang de directie hier goed op te bevragen: is het bedrijf na de fusie/ overname toekomstbestendig, wil men alleen de concurrentie voor zijn met een overname en daarna pas zien wat te doen, zijn er nog andere overwegingen? Hoe completer het beeld, hoe beter het oordeel van de OR en hoe beter je de adviesaanvraag kunt behandelen.
Als de eigen onderneming in de etalage staat: Is er gebrek aan middelen in het eigen bedrijf? Of is het de moeder die geld nodig heeft voor iets anders? Kan de eigenaar/directeur geen opvolger vinden?
Welke vragen zijn voor de OR van strategisch belang?
De vragen over de overnemende of over te nemen partij die van strategisch belang zijn:
- Wat is de strategie en marktpositie van de overnemende partij?
- Hoe verhouden deze strategie en marktpositie zich tot die van de eigen onderneming
- Blijft het huidige portfolio intact?
- Wat zijn de algemene vooruitzichten voor de markten waarop beide ondernemingen zich bewegen?
- Wordt onze locatie een innovatieve, toekomstbestendige locatie?
- Is er sprake van interne concurrentie na de voorgenomen overname?
- Is er sprake van reële synergie of juist veel risico’s door overlapping van activiteiten en/of marktgebieden?
- Welke garanties is de overnemende onderneming bereid af te geven over de continuïteit?
- Welke plannen zijn er na de fusie?
Een aantal van deze vragen zal niet door de huidige bestuurder te beantwoorden zijn. Spreek daarom als OR zeker met de beoogde partij, waarbij de toekomstige plannen uitgebreid aan bod komen. Wees daar niet bescheiden in. Maak afspraken over de toekomst als de beoogde partij daarvoor open staat. Het gaat tenslotte om de toekomst van de onderneming en dus van de collega’s.
Voor meer informatie of advies kunt u altijd contact opnemen met een van onze adviseurs.
