Hoe krijg je als OR zicht op de toekomstbestendigheid van je organisatie?

Het maakt dat alle organisaties voor uitdagingen staan. Directies van organisaties zijn op dit moment plannen aan het maken hoe zij deze uitdagingen het hoofd gaan bieden.

Pas op voor ad hoc reacties

Door de hectiek van alle dag en het behandelen van de lopende dossiers is de valkuil dat OR’s vooral bezig zijn met de waan van de dag en minder bezig zijn met de het toekomstperspectief voor de organisatie. De vraag die OR’s zich kunnen stellen is hoe het met de toekomstbestendigheid en levensvatbaarheid van de organisatie gesteld is. Kan de OR hier een antwoord op vinden?

Handvatten in de wet op de ondernemingsraden

Het overleg over de algemene gang van zaken in de onderneming uit artikel 24 van de wet op de ondernemingsraden biedt hier tezamen met de informatierechten (artikelen 31, 31a, 31b, 31c, 31d) een belangrijke ingang voor de medezeggenschap. Het artikel 24-overleg is een bijzondere overlegvergadering met een ander doel dan de reguliere overlegvergadering. Het gaat niet alleen om het toelichten van de laatste financiële stand van zaken, het gaat om meer dan dat namelijk:

• vooruitblik en terugblik op hoe het loopt in de onderneming voor wat betreft resultaten en werkzaamheden;
• bespreken van de sociale informatie;
• bespreken van beloningsverhoudingen;
• bespreken van meerjarenbeleidsplan en begroting en jaarrekening;
• mededeling van onderwerpen die in de pijplijn zitten voor adviesrecht en instemmingsrecht zodat OR en bestuurder afspraken kunnen maken over betrokkenheid en rol van de OR bij het ontwerp van de voorgenomen besluiten.

In onze praktijk adviseren wij de artikel 24 vergaderingen vorm te geven als heisessies, waarbij de volledige directie of het managementteam aansluit. Op de agenda staat dan de organisatiediagnose of herijking daarvan, bijvoorbeeld door een uitgebreide SWOT-analyse: sterkten, zwakten, kansen en bedreigingen worden voor de organisatie dan in beeld gebracht. Hieruit kunnen de belangrijke knelpunten en speerpunten voor de organisatie voor de komende periode worden geformuleerd. Dit zou een gezamenlijk gedragen analyse van directie en OR kunnen zijn in de ideale situatie.

Gezamenlijke agenda voor de toekomst

De output van de gezamenlijke analyse vormt dan een agenda voor de toekomst waarlangs de reguliere overleggen kunnen plaatsvinden.Als er geen gewoonte is om artikel 24-vergaderingen te houden en het is nog nieuw, dan kan de OR hier ook een proactief en stimulerende rol vervullen. Hij kan het initiatief nemen voor een artikel 24-vergadering door zelf een diagnose en analyse van de organisatie te maken. De vragen die na het in beeld brengen van de SWOT dan vervolgens de revue passeren zijn: is het beleid en de organisatie voldoende ingericht voor de aandachtspunten en mogelijke dreigingen? Is ons financieel beleid hierop ingericht, hebben we voldoende buffers? Wat is hier nog voor nodig? In gesprek met de directie kan er dan naar een gezamenlijke agenda worden toegewerkt.

Tips voor een proactieve aanpak vanuit de OR om een artikel 24 vergadering:

• Verdiep je in de WOR op het gebied van artikel 24 WOR en de informatierechten in artikel 31 WOR en verder die hiermee samenhangen
• Geef concreet aan welke informatie je wenst te ontvangen om een goed zicht op de organisatie te kunnen krijgen
• Plan een agendaoverleg met WOR bestuurder en HR om de agenda en de te verkrijgen informatie goed voor te breiden voor het art 24 overleg
• Zorg dat je als OR tijdig de relevante informatie voorafgaand aan de art 24 vergadering ontvangt ten behoeve van een gedegen voorbereiding van het overleg
• Goede voorbereiding van de SWOT analyse door zowel directie als de OR, breng deze ook voorafgaand aan het overleg bij elkaar in
• Zet in op een inhoudelijke constructieve dialoog; immers de belangen zijn veelal gedeelde belangen (denk aan behoud organisatie en werkgelegenheid)
• Voeg een leuke informele activiteit toe voor de verbinding 

Toegevoegde waarde medezeggenschap

Juist in deze tijden kan een OR veel toegevoegde waarde hebben door initiatief te nemen en mee te denken in behoud van de organisatie en werkgelegenheid. De WOR biedt voldoende handvatten om het goede doch serieuze gesprek hierover aan te gaan met directies en gezamenlijk het plan voor de toekomst te creëren. De adviseurs van Basis & Beleid hebben brede ervaring in het begeleiden van ondernemingsraden die serieus een toekomstvisie willen ontwikkelen en een artikel 24-overleg goed vorm willen geven. We denken graag mee!